Circus as a profession: Physical Education training as a support for Gustavo Arruda de Carvalho's artistic career

Authors

DOI:

https://doi.org/10.5902/2316546463960

Keywords:

The mastery of the body and the look at its multiple uses, including the artistic, has been widely studied in the field of Physical Education. Different records indicate that there is a growing movement among practitioners to learn and teach different art

Abstract

The mastery of the body and the look at its multiple uses, including the artistic, has been widely studied in the field of Physical Education. Different records indicate that there is a growing movement among practitioners to learn and teach different artistic languages, including Circus. We also identify those who decided to professionalize themselves as artists, benefiting from their body and academic capital in pursuit of professional fulfillment. In this sense, we present a commented-interview conducted with Gustavo Arruda de Carvalho, who graduated at Physical Education Faculty - University of Campinas (Unicamp) and who is a prominent professional circus artist.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biographies

Marco Antonio Coelho Bortoleto, Universidade Estadual de Campinas (UNICAMP)

Graduado (Licenciatura Plena) em Educação Física pela Universidade Metodista de Piracicaba (1997), Mestrado em Educação Física pela Universidade Estadual de Campinas (2000), Doutorado pela Universidade de Lleida (2004) no Instituto Nacional de Educação Física da Catalunha (INEFC) na Espanha (2004) e Livre Docente (Professor Associado) FEF-UNICAMP (2016). Realizou Estágio de Pós-doutorado na Faculdade de Motricidade Humana (FMH) da Universidade de Lisboa (Portugal) (2010-2011) e na Universidade de Manitoba (Canadá, 2018). Professor visitante na Universidad A Coruña (Espanha) em 2011 e na Universidad de La Plata (Argentina, 2017). Professor de Acrobacia na Escola de Circo de Barcelona (Espanha, 2001-2005). Professor MS5 (Livre Docente / Associado) do Departamento de Educação Física e Humanidades (DEFH) da Faculdade de Educação Física da UNICAMP. Membro do Comitê de Ginástica para Todos (GPT) e da Comissão de Educação da Federação Internacional de Ginástica (FIG).

Mônica Lua Alves Barreto, FEF-UNICAMP

Doutoranda em Educação Física pela UNICAMP, com ingresso em 2018, Mestre em Performances Culturais pela Universidade Federal de Goiás (2017).Possui graduação em interpretação teatral pela Universidade Estácio de Sá (2005). Pós-graduada em Docência Universitária pela Universidade Católica de Goiás (2006). Tem experiência na área de Educação, tendo ministrado aulas na Universidade Federal de Goiás entre 2007 e 2012, tanto na Graduação, na disciplina Pronto-Sorriso, quanto na pós-graduação, na disciplina Humor no Cuidar. Lecionou na Licenciatura em Dança do Instituto Federal de Goiás e no ITEGO em Artes Basileu França, no Curso Superior Tecnologia em Produção Cênica, onde ministrou a disciplina Fundamentos do Circo (nos anos 2014 e 2015) e a disciplina Fundamentos da Dança (2017 e 2018). Dirige e atua na Cia Corpo na Contramão. Membro do Grupo de Pesquisa em Circo - FEF/UNICAMP.

References

BOLOGNESI, Mario F. Circo e teatro: aproximações e conflitos. Sala Preta, v. 6, p. 9-19, 2006. Disponível em: https://www.revistas.usp.br/salapreta/article/view/57288 Acesso em: 15 01 2021.

BORTOLETO, Marco A. C. A ginástica e as atividades circenses. In: GAIO, R. (Orgs.). A ginástica em questão: corpo e movimento. v. 2. São Paulo: Phorte Editora, 2010.

______. Entre o esporte e a arte circense: entrevista com Mariana Maekawa. Conexões – Revista da Faculdade de Educação Física da UNICAMP, v. 13, número especial, p. 230-235, maio, 2015. Disponível em: https://periodicos.sbu.unicamp.br/ojs/index.php/conexoes/article/view/8637586 Acesso em: 20 01 2021.

______. Palhaços sem fronteiras: O circo a serviço da sociedade. PerCursos, v. 6, n. 2, 2007. Disponível em: https://www.revistas.udesc.br/index.php/percursos/article/view/1454 Acesso em: 20 01 2021.

BORTOLETO, Marco A. C.; CARVALHO, Gustavo A. Reflexões sobre o Circo e a Educação Física. Revista Corpoconsciência, Santo André, n. 11, janeiro, 2003. Disponível em: https://periodicoscientificos.ufmt.br/ojs/index.php/corpoconsciencia/article/view/3923 Acesso em: 20 01 2021.

BORTOLETO, Marco A. C.; DUPRAT, Rodrigo M.; TUCUNDUVA, Bruno P. Atividades circenses na FEF-UNICAMP: a construção de uma nova área de estudos e pesquisa. In: BORTOLETO, M. A. C.; ONTAÑÓN, T. B. ; SILVA, E . Circo: horizontes educativos. 1. ed. Campinas – SP: Autores Associados, 2016. v. 1.

BORTOLETO, Marco A. C.; MIRANDA, Rita C.F. Não foi casualidade – o circo como opção profissional: entrevista com André Sabatino. Conexões: Educ. Fís., Esporte e Saúde, Campinas, v. 16, n. 3, p. 395-408, jul./set. 2018. Disponível em: https://periodicos.sbu.unicamp.br/ojs/index.php/conexoes/article/download/8652918/18610/43533 Acesso em: 22 01 2021.

EVRARD, Beatriz. Espaço em movimento: cenografia e circo. Ano 2017. f. Dissertação (Mestrado em Artes da Cena), Universidade de São Paulo, São Paulo, Ano. Disponível em: https://www.teses.usp.br/teses/disponiveis/27/27156/tde-30052017-114818/pt-br.php Acesso em: 22 01 2021

FOUCHET, Alain. Las artes del circo: una aventura pedagógica. Buenos Aires: Editorial Stadium, 2006.

GÓIS JÚNIOR, Edivaldo; HAUFFE, Míriam K. A Educação Física e o funâmbulo: entre a arte circense e a ciência (século XIX e início do século XX). Rev. Bras. Ciênc. Esporte, v. 36, n. 2, p. 547-559, 2014. Disponível em: https://www.scielo.br/scielo.php?pid=S0101-32892014000200547&script=sci_abstract&tlng=pt Acesso em: 22 01 2021.

HERT, Philippe. Apprendre à faire le clown. Techniques & Culture. Revue semestrielle d’anthropologie des techniques, n. 62, p. 30-47, 2014. Disponível em: https://journals.openedition.org/tc/8285?lang=en Acesso em: 22 01 2021.

JANÉ, Jordi; MINGUET, Joan M. (Orgs.). Catàleg de l'exposició “Circ contemporani català, l'art del risc”. Barcelona: Krtu / Departament de Cultura de la Generalitat / Triangle postals, 2006.

JORDÀ, Vicenç P. Clowns Without Frontiers. Catalònia, n. 41, p. 46-47, 1995.

LOPES, Daniel de C.; EHRENBERG, Mônica C. Entre o pódio e o picadeiro: o sportsman circense Zeca Floriano. Revista História da Educação, v. 24, 2020. Disponível em: https://seer.ufrgs.br/asphe/article/view/94488 Acesso em: 22 01 2021.

MIRANDA, Rita de C. F.; AYOUB, Eliana. Por entre as brechas dos muros da universidade: o circo como componente curricular na formação inicial em educação física. Revista Portuguesa de Educação, v. 30. N .2, 2017. Disponível em: https://revistas.rcaap.pt/rpe/article/view/11867 Acesso em: 10 12 2020.

MELO, Victor A. de; PERES, Fabio de F. A gymnastica no tempo do Império. Rio de Janeiro: 7Letras/Faperj, 2014.

MIRANDA, Rita de C. F.; AYOUB, Eliana. As práticas circenses no “tear” da formação inicial em Educação Física: novas tessituras para além da lona. Movimento, v. 22, n. 1, p. 187-198, 2016. Disponível em: https://seer.ufrgs.br/Movimento/article/view/55179 Acesso em: 10 09 2020.

ONTAÑÓN, Teresa B.; BORTOLETO, Marco A. C. Entrevista realizada com o Professor Dr. León Guzmán (Kiko). Conexões: Educação Física, Esporte e Saúde, v. 10, n. 2, p. 235-240, 2012. Disponível em: https://periodicos.sbu.unicamp.br/ojs/index.php/conexoes/article/view/8637684 Acesso em: 21 01 2021.

ONTAÑÓN, Teresa B.; DUPRAT, Rodrigo M.; BORTOLETO, Marco A. C. Educação Física e atividades circenses: “o estado da arte”. Movimento, Porto Alegre, p. 149-168, abr. 2012. Disponível https://seer.ufrgs.br/Movimento/article/view/22960 Acesso em: 20 01 2021.

RIBEIRO, Camila da S. Artistas/Atletas: aproximações e intersecções entre o esporte e o novo circo. 2015. 132 f. Dissertação (Mestrado em Educação Física), Universidade Federal de Pelotas, Pelotas, 2015. Disponível em: http://wp.ufpel.edu.br/ppgef/arquivo-de-dissertacoes-2015 Acesso em: 20 01 2021

RIBEIRO, Camila da S.; RIGO, L. C.; BORTOLETO, Marco A. C. Circo e Esporte: transição de carreira e capital corporal. Repertório: Teatro & Dança (online), v. 23, p. 46-52, 2020. Disponível em: https://periodicos.ufba.br/index.php/revteatro/article/view/35559/0 Acesso em: 20 01 2021

SOARES, Carmen L. Acrobacias e Acrobatas: notas para um estudo do corpo”. Em: Bruhns, Heloisa Turini; Gutierrez, Gustavo Luis (org.) Representações do Lúdico. Campinas: 2001, v. 1. p. 33-42.

SESC. Circos: Festival Internacional Sesc de Circo. São Paulo: Sesc São Paulo, 2013.

______. Circos: Festival Internacional Sesc de Circo. São Paulo: Sesc São Paulo, 2014.

TUCUNDUVA, Bruno B. P.; BORTOLETO, Marco A. C. O circo e a inovação curricular na formação de professores de Educação Física no Brasil. Movimento, Porto Alegre, v. 25, e25055, out. 2019. Disponível em: https://seer.ufrgs.br/Movimento/article/view/88131 Acesso em: 28 12 2020.

Published

2021-05-17

How to Cite

Bortoleto, M. A. C., & Barreto, M. L. A. (2021). Circus as a profession: Physical Education training as a support for Gustavo Arruda de Carvalho’s artistic career. Kinesis, 39(1). https://doi.org/10.5902/2316546463960

Issue

Section

Interviews

Most read articles by the same author(s)